Năm 1980, Việt Nam có Hiến pháp mới, quy định rằng: các đơn vị
hành chính của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam được phân
định như sau: nước chia thành tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và
các đơn vị hành chính tương đương; tỉnh chia thành huyện, thành
phố và thị xã; thành phố trực thuộc Trung ương chia thành quận, huyện
và thị xã; huyện chia thành xã và thị trấn; thành phố thuộc tỉnh, thị xã
chia thành phường và xã; quận chia thành phường; các đơn vị hành
chính kể trên đều thành lập Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân
dân (chương IX, Điều 113).
Ngày 03/01/1981, Hội đồng Chính phủ quyết định thống nhất tên gọi
các đơn vị hành chính cơ sở ở nội thành, nội thị thuộc các thành phố, thị
xã là phường (trước đây là Tiểu khu), dưới cấp quận (trước đây là khu
phố). Thực hiện Nghị định của Chính phủ, ngày 07/5/1981, Ủy ban nhân
dân tỉnh Hải Hưng ra Quyết định về việc thành lập phường Nguyễn Trãi
trên cơ sở sáp nhập hai Tiểu khu Nguyễn Trãi và Chi Lăng.
Đường phố trong địa bàn chạy từ Ngã Sáu tới Ngã tư Máy Xay vào
đầu thế kỷ XX gọi là đại lộ vệ binh Ney; thời Pháp thuộc gọi phố Nhà
78
Pha, phố Đề Lao; thời tạm chiếm (1946-1954) gọi là phố Nguyễn Trãi
cho tới ngày nay. Sau Quyết định sáp nhập 02 Tiểu khu Nguyễn Trãi và
Chi Lăng thành phường, tên Nguyễn Trãi - tên vị anh hùng dân tộc,
danh nhân văn hoá thế giới, nhà chính trị, quân sự lớn của dân tộc,
người huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương - được đặt cho tên của phường
mới thành lập.
Trên địa bàn phường năm 1981 có sẵn các cơ quan của tỉnh và thị xã
là Liên đoàn Lao động tỉnh, Hội Phụ nữ tỉnh, Bưu điện tỉnh, Công an
tỉnh, Viện Quân y 7, Nhà máy Chế tạo Bơm, Nhà máy Xay, Xí nghiệp
Dược phẩm, trường Ái Quốc, Ga xe lửa, Ngân hàng Công thương, Thị
đội, Công an thị xã, Sở Điện lực...Sau này, trường Ái Quốc cắt một
phần đất xây dựng Bảo tàng tỉnh, Hội Liên hiệp Khoa học tỉnh và Thị
ủy Hải Dương.
Ngày 08/6/1981, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hải Hưng ban hành Quyết
định số 103-QĐ/TU về thành lập 4 Chi bộ trên địa bàn phường Nguyễn
Trãi với tổng số đảng viên 67 đảng viên.
Ngày 15/6/1981, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hải Hưng có quyết định về
việc thành lập Đảng bộ phường Nguyễn Trãi trên cơ sở toàn bộ đảng
viên của Chi bộ Tiểu khu Nguyễn Trãi và Chi bộ Tiểu khu Chi Lăng,
đồng thời chỉ định Ban Chấp hành Đảng bộ lâm thời phường Nguyễn
Trãi: đồng chí Đinh Phương Sinh giữ chức vụ Bí thư Đảng ủy, đồng chí
Lý Xuân Trà giữ chức vụ Phó Bí thư Đảng ủy (tháng 10/1981, đồng chí
Lý Xuân Trà về nghỉ hưu, Thị ủy quyết định bổ sung đồng chí Phạm
Văn Tần vào Ban Chấp hành Đảng bộ phường và giữ chức vụ Phó Bí
thư Đảng uỷ); đồng chí Nguyễn Văn Mỹ giữ chức vụ Thường vụ Đảng
ủy; Đảng Ủy viên gồm các đồng chí: Nguyễn Ngọc Vượt, Nguyễn
Thanh Dương, Nguyễn Văn Thảo, Nguyễn Văn Thanh, Nguyễn Văn
Hồng, Vũ Xuân Đài .
Cũng trong ngày 15/6/1981, Ủy ban nhân dân Thị xã ra Quyết định
thành lập bộ máy UBND phường Nguyễn Trãi. Đồng chí Nguyễn Văn Mỹ giữ chức vụ Thường vụ Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường; đồng
chí Nguyễn Ngọc Vượt - Đảng ủy viên, Ủy viên thư ký HĐND; đồng
chí Nguyễn Văn Thảo - Đảng ủy viên, Ủy viên Quân sự; đồng chí
Nguyễn Thị Ngân - Ủy viên Tài chính, Thương nghiệp.
Lễ ra mắt được tổ chức trọng thể vào ngày 15/6/1981 tại Hội trường
Liên đoàn Lao động tỉnh Hải Hưng. Ngày 16/6/1981, Ủy ban nhân dân
phường bắt đầu ngày làm việc đầu tiên tại nhà số 03, Đại lộ Hồ Chí
Minh (Ngã Sáu)32
với cơ sở vật chất vô cùng thiếu thốn.
Sau đó, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (UBMTTQ) và các đoàn thể (Đoàn
Thanh niên, Hội Phụ nữ) lần lượt ra đời. Đảng ủy phường chỉ định: ông
Nguyễn Xuân Minh giữ chức vụ Chủ tịch Uỷ ban MTTQ phường; bà
Phạm Thị Vân giữ chức vụ Hội trưởng Hội phụ nữ lâm thời; chị Phạm
Thị Thanh giữ chức vụ Bí thư Đoàn thanh niên phường lâm thời.
Phường Nguyễn Trãi được thành lập tạo niềm hân hoan, phấn khởi
của toàn thể cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trên địa bàn.
Đây là sự kiện chính trị hết sức quan trọng, đánh dấu sự chuyển đổi từ
cơ chế chỉ đạo cấp thị xã sang sự quản lý và chỉ đạo trực tiếp của Đảng
ủy, UBND phường.
Sau khi các tổ chức Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể được
thành lập, kiện toàn, phân rõ chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ và xây
dựng được quy chế làm việc. Toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân
trong phường đoàn kết quyết tâm xây dựng Đảng bộ, chính quyền
phường trong sạch vững mạnh.